Rozwój emocjonalny dzieci w wieku przedszkolnym
Rozwój emocjonalny dzieci w wieku przedszkolnym
Bawiąc się z naszym dzieckiem wykorzystajmy różne możliwości, które pomogą dziecku poznać własne emocje, identyfikować i nazywać stany emocjonalne innych osób, zrozumieć potrzeby drugiego człowieka i ogólnie radzić sobie w różnych sytuacjach.
W co się bawić i w jaki sposób, aby rozwijać inteligencję emocjonalną?
Poniżej przedstawiam propozycję zabaw z dzieckiem/z dziećmi w domu
1.„Bohater” - Każde dziecko potrzebuje pozytywnych wzorów do naśladowania. Dobrym pomysłem jest zebranie zdjęć przedstawiających ludzi, którzy odnieśli sukces w różnych dziedzinach i opowiadanie o tym dziecku, np. o postaciach historycznych lub też z bajek, ulubionych bohaterach naszego dziecka, oraz osoby godnej naśladowania: strażak, kogoś z rodziny, sławnego sportowca, piosenkarki, aktorki itp. Im więcej pozytywnych postaci dziecko pozna, tym bardziej będzie próbowało naśladować zachowanie osób stawianych mu za wzór.
2.„Grajcie w ciszę" - Po całusach i przytulaniu, kiedy dziecko leży już w łóżku, powiedz „Zagrajmy w ciszę”. Zobaczymy, jak długo uda ci się być cicho. Ciii”. Potem powiedz szeptem: ”Jesteś naprawdę cicho. Kocham cię, będę nasłuchiwać tuż za drzwiami”. Dzieci uwielbiają wyzwania, więc maluch będzie się starał zachować ciszę, póki spokojnie nie zapadnie w sen. To zadanie buduje więź między dzieckiem, a rodzicem, poczucie bezpieczeństwa i wzajemnego zaufania.
3. Księga rekordów – Możemy założyć wspólnie z dzieckiem jego własną księgę rekordów i zapisywać tam wszystkie sukcesy, które udało się dziecku osiągnąć, np. jak szybko udało się mu posprzątać zabawki, ubrać się, czy pokonać jakąś przeszkodę czy zadanie, które sprawiało mu trudność, np. zapinanie suwaka, wiązanie butów itp. Ważne, by dziecko podejmowało wyzwania dla własnej satysfakcji, a nie w dla satysfakcji i nagrody od rodziców, gdyż tylko wówczas rozwija wewnętrzną motywację do działania.
4. Wyrażanie uczuć mimiką - Dziecko i rodzice oglądają ilustracje z twarzami wyrażającymi różne emocje. Należy wspólnie z dzieckiem nazwać te uczucia, a kiedy już zaznajomi się ze wszystkimi emocjami, wówczas dziecko otrzymuje jedną ilustrację z obrazem twarzy przedstawiającej jakieś uczucie, musi je pokazać, tak by rodzic mógł odgadnąć, co to za emocja. I tak na zmianę, raz rodzic, raz dziecko, można również grać na punkty czy w parach.
5. „Ulubiona piosenka” – włącz ulubioną piosenkę dziecka, wspólnie się przy niej dobrze bawcie, śpiewajcie tańczcie, niech ten moment będzie tylko dla was.
6. Czary-mary - Dziecko rysuje na kartce sytuację, osobę, której się boi, np. ducha. Dorosły jest czarodziejem, który zmienia rysunek w taki sposób, żeby zmniejszyć strach dziecka, np. rysuje klatkę dla ducha.
7.Lustro - Dziecko stoi naprzeciwko rodzica, który jest lustrem. Dziecko pokazuje różne miny wyrażające emocje, rodzic próbuje je dokładnie powtórzyć. Potem następuje zamiana ról.
8. „Oczko w głowie” - mówienie do dziecka „Moje oczko”, chwalenie za dobre nawyki: mycie zębów, rąk, piękny rysunek, prawidłowo założone ubranie, to wszystko ma być pochwałą i okazaniem miłości do dziecka.
9. Rodzinny album - Podczas wspólnego oglądania fotografii rodzice wraz z dzieckiem skupiają się na emocjach osób na zdjęciach. Rodzice przypominają sobie chwile z dzieciństwa i opowiadają o swoich przeżyciach.
10. Wyrażanie uczuć mimiką - Dziecko i rodzice oglądają ilustracje z twarzami wyrażającymi różne emocje. Należy wspólnie z dzieckiem nazwać te uczucia, a kiedy już zaznajomi się ze wszystkimi emocjami, wówczas dziecko otrzymuje jedną ilustrację z obrazem twarzy przedstawiającej jakieś uczucie, musi je pokazać, tak by rodzic mógł odgadnąć, co to za emocja. I tak na zmianę, raz rodzic, raz dziecko, można również grać na punkty czy w parach.
11. „Wspólne gotowanie” – spróbujcie razem zrobić coś pysznego, gofry, naleśniki z serem, ulubione smakołyki, zapytaj dziecko czy ma pomysł co by to mogło być (może coś „Super zdrowego”: sałatka owocowa, galaretka z owocami) niech ten moment będzie dla was wyjątkowy.
12. Historia o Świętym Mikołaju lub Historia o Zajączku Wielkanocnym- Rodzice wraz z dzieckiem tworzą historię o Mikołaju/Zajączku ... Święty Mikołaj/Zajączek od rana był bardzo smutny, bo... (dziecko kończy zdanie, np. nie spadł śnieg, nie mógł znaleźć koszyczka). Dorosły - Mikołaj zastanawiał się, jak rozwiezie prezenty i poszedł po pomoc do ... lub Zajączek zastanawiał się gdzie mógłby pochować wszystkie czekoladowe jajeczka, może ty masz pomysł?...Długość historii zależy od inwencji uczestników zabawy.
13. „Bezpieczne miejsce” – zabawa polegająca na skonstruowaniu domowego namiotu, zadanie to polega na zainteresowaniu dziecka w budowaniu miejsca, schronienia, do którego dziecko będzie chciało wracać i się w nim bawić.
14. „Zagrajmy - Let’s play” – propozycja gier planszowych, dowolne gry najlepiej takie które rozwijają różne zdolności naszego dziecka ale także wybierajmy takie, które są świetną formą zabawy zarówno dla dzieci, jak i dorosłych. Ma to nauczyć nasze dziecko przede wszystkim w obszarze emocjonalnym ewentualnej porażki, dzielenia się z innymi naszą grą oraz kolejności podejmowania zadań, radzenia sobie w sytuacjach konfliktowych.
Z całą pewnością przedszkolaki potrzebują wsparcia ze strony nauczycieli i rodziców, aby rozwiązywać problemy, przeżywać ciężkie i smutne chwile, móc w pełni odczuwać radość, dumę i mieć pozytywną samoocenę. Ważne jest, aby rodzice odeszli od przekonania, że najważniejszy dla dziecka jest jego rozwój poznawczy. Badania potwierdziły, bowiem, że ani wysoki iloraz inteligencji, ani umiejętność czytania, pisania czy rozległa wiedza nie determinują sukcesu dziecka. Dlatego tak ważne jest kształtowanie inteligencji emocjonalnej już od najmłodszych lat.
Literatura:
Ewa Skwarka [w:] Wychowanie w Przedszkolu, nr 5/2010, 11/2009
Jerry L. Wyckoff, Barbara C. Unell „Jak kochać swoje dziecko i wyznaczać mu granice”, MuzaSA, Warszawa 2021
Opracowała: Elżbieta Pecyna